انتخاب: یک کارشناس سیاست خارجه درباره تاثیر پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات میاندورهای کنگره بر احیای برجام می‌گوید که کنترل کنگره اگر به‌دست جمهوریخواهان بیافتد، قطعا بر احیای برجام تاثیر خواهد داشت اما تعیین‌کننده نخواهد بود. اما تاثیر منفی یک کنگره جمهوریخواه بر اجرای برجام از دو جهت خواهد بود؛ یکی جو عمومی منفی‌تر علیه برجام که در اثر افتادن کنگره به‌دست جمهوریخواهان ایجاد خواهد شد و اهرم فشار مضاعف کنگره بر ضد کاخ سفید و از جمله امکان ایذا و اذیت کاخ سفید در حوزه‌های دیگر به قصد گرفتن امتیاز در مورد برجام و دوم از جهت نقش قانون اینارا INARA بطور کلی می‌توان گفت که به‌رغم یک کنگره جمهوریخواه احیای برجام همچنان ممکن خواهد بود، هر چند دشوار.
یک کارشناس سیاست خارجه درباره تاثیر پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات میاندورهای کنگره بر احیای برجام می‌گوید که کنترل کنگره اگر به‌دست جمهوریخواهان بیافتد، قطعا بر احیای برجام تاثیر خواهد داشت اما تعیین‌کننده نخواهد بود. اما تاثیر منفی یک کنگره جمهوریخواه بر اجرای برجام از دو جهت خواهد بود؛ یکی جو عمومی منفی‌تر علیه برجام که در اثر افتادن کنگره به‌دست جمهوریخواهان ایجاد خواهد شد و اهرم فشار مضاعف کنگره بر ضد کاخ سفید و از جمله امکان ایذا و اذیت کاخ سفید در حوزه‌های دیگر به قصد گرفتن امتیاز در مورد برجام و دوم از جهت نقش قانون اینارا INARA. بطور کلی می‌توان گفت که به‌رغم یک کنگره جمهوریخواه احیای برجام همچنان ممکن خواهد بود، هر چند دشوار.
با پایان یافتن رای‌گیری در شماری از ایالت‌های شرقی و مرکزی آمریکا در شامگاه سه‌شنبه، شمارش آرا آغاز شده است و نتایج اولیه حاکی از پیشتازی جمهوریخواهان در انتخابات مجلس نمایندگان است. به منظور تحلیل تاثیر پیروزی جمهوریخواهان بر روابط میان ایران و امریکا و احیای برجام به گفت‌وگو نشسته‌ایم. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
آقای احمدی! نتیجه انتخابات میان دوره‌ای را چگونه تفسیر می‌کنید؟
اگر چه تا این لحظه (۴ بعد ظهر سه شنبه) هنوز تکلیف نهایی انتخابات مشخص نشده اما همانطور که پیش‌بینی می‌شد، محتمل است که جمهوریخواهان اکثریت مجلس نمایندگان را به‌دست آورند. دمکرات‌ها نیز همچنان ممکن است بتوانند کنترل سنا را حفظ کنند. اما یک چیز قطعی است و آن اینکه سرخوشی جمهوریخواهان به ایجاد به اصطلاح "موج سرخ" در سراسر کشور محقق نشده و حزب دمکرات توانسته به خوبی با حزب جمهوریخواه رقابت کند؛ بطوریکه در بسیاری از حوزه‌های مهم و کلیدی دو حزب رقابت نزدیکی با هم داشته و در مواردی که یکی بر دیگری پیروز شده، فاصله اندک بوده است. به احتمال زیاد این رقابت نزدیک در ترکیب دو مجلس هم انعکاس خواهد داشت و شمار نمایندگان از دو حزب به هم نزدیک خواهد بود. چنین وضعیتی طبعا در سیاستگذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌ها در کنگره و کاخ سفید، هم در حوزه سیاست داخلی و هم در حوزه سیاست خارجی، نیز اثرات خود را خواهد داشت.
برخی انتخابات میان دوره‌ای را همواره رفراندومی درمورد نتایج رئیس‌جمهوری مستقر می‌دانند؛ نتایج کنونی چه تصویری به ما درمورد انتخابات آتی ریاست جمهوری می‌تواند بدهد؟
اگر انتخابات میاندورهای را هم رفراندمی در مورد عملکرد رئیس‌جمهوری حاضر بدانیم، دامنه و برد چنین رفراندومی محدود است و بیشتر می‌توان آن را هشداری به رئیس‌جمهوری وقت دانست. در تاریخ آمریکا بسیار معمول است که حزب مستقر در کاخ سفید در انتخابات میاندورهای ببازد و کنترل کنگره را از دست بدهد. اما این الزاما به معنی باخت در انتخابات ریاست جمهوری دو سال بعد نیست. مثلا کلینتون و اوباما در ۱۹۹۴ و ۲۰۱۰ اکثریت کنگره را از دست دادند اما همچنان در انتخابات دور دوم برنده شدند. لذا این انتخابات کنگره را نیز نمی‌توان شاخص قطعی برای وضعیت رقابت بر سر کاخ سفید در ۲۰۲۴ به شمار آورد. خاصه آنکه آن طور که نتایج تا کنون نشان می‌دهد حتی اگر نهایتا جمهوریخواهان اکثریت در هر دو مجلس را نیز ببرند، هم حزب دمکرات و هم رئیس‌جمهوری دمکرات دچار باخت سنگینی نشده و دمکرات‌ها همچنان قابلیت رقابت موثر در ۲۰۲۴ برای ریاست جمهوری را خواهند داشت.
باتوجه به نتایج فعلی، فضا برای بازگشت ترامپ تا چه حد مهیاست؟
این سوال مهمی است و شاید به اندازه نتیجه انتخابات مهم باشد. ترامپ بعد از باخت در ۲۰۲۰ همواره کوشیده تا موقعیت خود را به عنوان رهبر جمهوریخواهان حفظ کند و پنهان نکرده که به انتخابات ۲۰۲۴ نظر دارد. در همین رابطه او در انتخابات مقدماتی برای تعیین کاندیدهای حزب جمهوریخواه بسیار فعال بود و در حمایت از کسانی که به خود نزدیک می‌دانست، تردید نمی‌کرد و در مواردی هم موفق بود. در رقابت بین جمهوریخواهان و دمکرات‌ها نیز در فعالیت به نفع آن دسته از جمهوریخواهان نزدیک به خود فعال بود. اما شکست جمهوریخواهان در به راه انداختن "موج سرخ" که تا کنون قطعی است و نیز رقابتی بودن انتخابات و نزدیک بودن نتیجه نهایی را می‌توان نخستین شکست برای ترامپ بشمار آورد. نتیجه نهایی همچنین مشخص خواهد کرد که چه تعداد از همفکران او، به‌ویژه کسانی که منکر پیروزی بایدن در انتخابات ۲۰۲۰ هستند، پیروز خواهند شد و فراکسیون خاص ترامپ در کنگره چه تعداد خواهد بود. اگر بخش مهمی از جمهوریخواهان برنده در این انتخابات از حامیان خاص ترامپ و به اصطلاح "منکر پیروزی بایدن" باشند، ترامپ موقعیت خوبی برای ۲۰۲۴ خواهد داشت. البته موقعیت رقبای جمهوریخواه ترامپ هم مهم است. در این رابطه باید تواجه داشت ران دیسانتیس که یک کاندیدای قوی جمهوریخواه برای ۲۰۲۴ محسوب می‌شود در انتخابات فرمانداری در فلوریدا پیروز نمایان و بزرگی به‌دست آورده است بدون اینکه خود را به ترامپ بچسباند. او می‌تواند رقیبی جدی برای ترامپ در ۲۰۲۴ باشد.
نتایج انتخابات میان دوره‌ای تا چه حد می‌تواند بر سیاست خارجی آمریکا تاثیر بگذارد؟
سیاست خارجی آمریکا تقریبا تماما در زمره اختیارات رئیس‌جمهوری است. اما کنگره به جهت اینکه کنترل بودجه را در دست دارد و نیز باید گماردگان رئیس‌جمهوری برای سمت‌های سیاست خارجی را تایید کند، می‌تواند بر سیاست خارجی تاثیر داشته باشد. همچنین کنگره می‌تواند برنامه‌های داخلی کاخ سفید را برای اعمال فشار در حوزه سیاست خارجی به گروگان بگیرد. رابطه با متحدان اروپایی، کمک‌های آمریکا به اوکراین و تکلیف احیای برجام از جمله مهم‌ترین مواردی است که یک کنگره جمهوریخواه می‌تواند تا حدودی بر آنها تاثیر داشته باشد. یک کنگره محافظ کار بطور کلی می‌تواند در جهت عکس متحدان اروپایی که عمدتا لیبرال دمکرات هستند، عمل کند و به عنوان مثال فشار مضاعفی بر متحدان اروپایی برای هزینه کردن بیشتر در امور دفاعی باشد. در موضوع اوکراین محتمل است که یک کنگره محافظه کار مشکلاتی برای دولت بایدن جهت تخصیص بودجه برای حمایت از اوکراین ایجاد کند. کوان مک کارتی که محتمل است رئیس آینده مجلس نمایندگان بشود، اخیرا گفته بود که دیگر چک سفید به کاخ سفید برای حمایت از اوکراین نخواهند داد. البته او بعدا گفته خود را قدری تعدیل کرد.
یک کنگره جمهوریخواه بر احیای برجام چه تاثیری می‌تواند داشته باشد؟
کنترل کنگره اگر به‌دست جمهوریخواهان بیافتد، قطعا بر احیای برجام تاثیر خواهد داشت اما تعیین‌کننده نخواهد بود. چرا که همانطور که در پاسخ به سوال قبلی گفتم، سیاست خارجی در حوزه اختیارات رئیس‌جمهوری است. همانطور که در ۲۰۱۵ دیدیم، به رغم اینکه سنا و مجلس نمایندگان به اکثریتی قابل توجه درکنترل جمهوریخواهان بود، اما اوباما همچنان توانست برجام را برغم مخالفت آنها نهایی کند. اما تاثیر منفی یک کنگره جمهوریخواه بر اجرای برجام از دو جهت خواهد بود؛ یکی جو عمومی منفی‌تر علیه برجام که در اثر افتادن کنگره به‌دست جمهوریخواهان ایجاد خواهد شد و اهرم فشار مضاعف کنگره بر ضد کاخ سفید و از جمله امکان ایذا و اذیت کاخ سفید در حوزه‌های دیگر به قصد گرفتن امتیاز در مورد برجام و دوم از جهت نقش قانون اینارا INARA. مطابق این قانون رئیس‌جمهوری باید هر توافقی در حوزه هسته‌ای با ایران را برای رد یا قبول به کنگره بفرستد. اگر چه برای رد توافق احتمالی برجام به رای دو سوم اعضای کنگره برای عبور از سد وتوی رئیس‌جمهوری نیاز خواهد بود، اما یک کنگره جمهوریخواه به اشکال مختلف می‌تواند از این قانون برای ایجاد مشکل استفاده کند. بطور کلی می‌توان گفت که به‌رغم یک کنگره جمهوریخواه احیای برجام همچنان ممکن خواهد بود هر چند دشوار.
تبادل نظر